De schaatscultuur is in gevoar. Oonderzeuker Pieter Pouw van de Technische Universiteit van Eindhoven schreef in de NRC een verhaal oaver ‘n oondergaank van “lange halen over zwart ijs, de stilte, de kou in het gezicht, de vrijheid”. Ne lange kraantenbladziede vol met gedram oaver heugere temperaturen, meender meugelijkheden vuur schaatsen op natuur-ies en vuural völle nostalgisch geneuzel oaver dat hele speciale sfeertje van vroger at de iesbane op lösgoan steun.
Joa, zo lus ik der nog wal ene. Ik wee ook nen hoop van dat soort dinge. Ook oaver weenters met natuur-iesbanen zwart van ’t volk. Met ne iesteante vol jongvolk. Alle roeten kats besloan. Gewoon Grolsch dreenken met alcohol en dan zo wier de bane op. De baanveagers dee met een motorbessem wier eens duur ’t ies zakten. Hearlijke muziek oaver de iesbane: Bojoura met The Letter “Give me a ticket for an aeroplane” of Charlie Rich met “The Most Beautiful Girl”. Nemt de muziek in gedachen en iej zeent wier terugge in de tied van toen. Iej roekt wier de loch van de halve unox-rookwöste dee nog neet ongezoond warren. En vuural vergetten dat oew schaatsen hoaste standaard twee moaten te groot wörden ekoch, umdat oew va neet genog verdeenden um vuur oe elke joar nieje Vikings te kopen. En dan he’k het al geent oaver ofgeklemde veute of bevreuren tene. Mear wal oaver dee bane zoonder eande woe’j rondjes konn dreejen. En at later wörden warren der alverdan meender schaatsers en was doar dee weldadige stilte woe’j al schaatsende neet genog van kregen.
Allemoal verleden tied. Al heel lange trouwens. En dat hef niks van doon met de klimaatveraandering, want op de iesbanen van Eanske en Deawnter kö’j ook met heugere temperaturen heel fijn schaatsen. Het gladste ies wa’j oe mear vuur köant stellen. Zelfs zoonder a’j milden duurbrekt van de keulte. En dee muziek is doar ook neet van het niejste snit. En later op een oavend wordt de bane nog aaltied alverdan leuger. Mear één dinge koomp nooit wier: dee verslavend-weldadige stilte. Zelfs al zet ze de muziek heelmoals oet: dee stilte van toen is al joaren vot. Oorzaak: de klapschaatse. As de lange-ofstaandschaatsers met de hele ploog duur de bocht goat, vergeet oe heuren en zeen van det geklepperte.
Dus lange dramverhalen oaver het ten oondergoan van de schaatscultuur zeent totaal achterhaald. En dat vuur nen oonderzeuker van ne technische universiteit… Jammer van het kraantenpapier. Zoonder empirisch oonderzeuk kan ik met zekerheid zeggen: de klapschaatse geet nooit wier vot. Ik heb der zelf ook een poar en ik nog nooit zó lekker eschaatst.
Gerrit Dannenberg
