Wielrennen is een katholieke sport. Een cliché dat wellicht zijn oorsprong vindt in de overwegend katholieke zuidelijke landen van Europa, waar de wielersport met passie en overgave wordt beleefd. Dit gold eveneens voor de zuidelijke helft van ons land, waar het rondje rond de kerk een zelfde stervensproces lijkt door te maken als de gebedshuizen, die ooit het middelpunt vormden van het jaarlijkse dorpscriterium.
Ik ben opgevoed in de katholieke traditie, met alle ceremonieel en sacramenten die daarbij hoorden. Van de katholieke jongensschool stroomde ik onmiddellijk door naar een katholiek jongensinternaat, waar ik twee jaar ben begeleid en ontzorgd door priesters en nonnen. Wielersport bestond voor mij nog niet. Praktiserend katholiek ben ik ondertussen allang niet meer, de sporen van mijn opvoeding staan echter in mijn ziel gekerfd.
In Twente waren er deze maand enkele bijzondere, religieuze initiatieven. Toevallig staan daarbij de Plechelmuskerken van Oldenzaal en Saasveld in het middelpunt van belangstelling. De eerstgenoemde kerk was op 9 oktober en 25 december de concertzaal waarin Herman Finkers zijn Gregoriaanse dienst Missa in Mysterium orchestreerde.
Vrijwel tegelijkertijd werd er 17 en 18 december in de Saasvelder Plechelmus een oecumenische vredesmis opgedragen: The Armed Man. Om de kerk ook in de toekomst geschikt te maken voor dergelijke uitgebreide liturgieën werd een natuurstenen altaar vervangen door een verplaatsbaar, houten exemplaar. Tijdens de mis sprak een islamitische gebedspriester, staande buiten de kerk, een islamitisch gebed uit, dat te volgen was op een scherm binnen de kerk. De vijfhonderd enthousiaste kerkbezoekers verlieten de plechtige mis met een warm gevoel van saamhorigheid. De Utrechtse kardinaal Eijk hield aan de dienst echter een geheel ander gevoel over. De kerk zou door het verwijderen van het altaar en het vertonen van islamitische gebeden ontheiligd zijn.
In de zestiger jaren ontstond er na het tweede Vaticaanse Concilie een discussie over de secularisatie van het katholieke geloof. Mijn Noordwijkerhouter kostschool Leeuwenhorst was de locatie waar de discussies tijdens Nederlandse Pastorale Concilies werden gevoerd. Deze hebben er onder andere toe geleid dat de Latijnse dienst werd vervangen door een Nederlandse liturgie. Als kostschoolsopraantje in het Leeuwenhorster jongenskoor zong ik niettemin onder leiding van Kapelaan Kuypers, vooral bij optredens in kerken en kloosters tijdens de Kersttijd de Gregoriaanse liederen uit volle borst mee. Dat verklaart mijn warme belangstelling en bewondering voor het project van Herman Finkers.
Toen ik dit jaar met mijn racefiets tijdens de Ronde van Vedett door de fraaie Deventer Bergkerk fietste, groeide er ongemakkelijk, unheimisch gevoel in mijn buik. Ik voelde mijzelf een ongewenste indringer in een gewijd gebedshuis, dat ooit niet was voorbestemd voor volksvermaak.
De warme woorden die Herman Finkers na zijn Oldenzaalse mis uitsprak neem ik mee naar het nieuwe jaar: ‘Ik blijf geloven in de kracht van schoonheid, zachtheid en kwetsbaarheid.’ De rol die de kerk daarin zou kunnen spelen heb ik voor mezelf nog niet helemaal afgeschreven.
Ik wens iedereen een gezond, veilig, gelukkig en gezegend 2017 toe.
Theo de Rooij
Weer een mooi verhaal, Theo, en heel herkenbaar. Ik weet nog dat ik als sopraantje op de lagere school uit de klas werd gehaald als er in de St. Jozefkerk ernaast een trouwmis gaande was. Ik mocht dan, helemaal alleen op dat grote koor, het Ave Maria zingen en kreeg daar twee gulden voor, in die tijd een kapitaal voor een ventje van mijn leeftijd. Zo zuiver zingen kan ik niet meer, en naar de kerk gaan is er ook allang niet meer bij, maar het blijven mooie herinneringen, net zoals jij die hebt en koestert. Gelukkig Nieuwjaar!
Heel herkenbaar. Achttien jaar was ik toen de twijfel toesloeg! Elke zondagmiddag moest ik van mama naar de achtienjarige cursus in de kerk. Bij de uitgang van de kerk kreeg je na afloop een hand van de kapelaan deze keer hield hij mijn hand iets te lang vast en verzocht mij vriendelijk om niet meer te komen! Stelde ik te moeilijke vragen? Ik was pas drie keer geweest! Hoe vertel ik dat aan mama als oudste van elf kinderen? Ik vermoed dat ze het begreep er werd niet veel ovier gepraat! Haar zoon was, tegen haar zin, uit gewaaierd had de wereld ontdekt sinds hij in het bezit was van een racefiets. De polder en de “ eenzaamheid” had hij achter zich gelaten. Soms niet meer naar de mis, eerst zestig kilometer op de fiets naar een wedstrijd dan de course en de terugtocht dan was de zondag voorbij!
Het geloof trekt in vele zielen fietsbandensporen