‘Het doel heiligt de middelen’. Aldus tekende politiek filosoof en humanist Machiavelli in 1513 op in zijn boek Il Principe. Als de staat genoodzaakt is met geweld haar legitimiteit af te dwingen is dat toegestaan. Zelfs ten koste van het welbevinden van de eigen bevolking. Het doel als uitgangspunt, de mens wordt desnoods vermorzeld. Klinisch psycholoog Maslow daarentegen bouwde in 1943 zijn vijftraps motivatiepiramide, waarin de menselijke behoeften centraal staan.
De mens moet zich allereerst kunnen laven en voeden. Om vervolgens via drie trappen veilig, sociaal en gewaardeerd verder te kunnen werken aan het ultieme doel: zelfrealisatie. Ruim vier eeuwen na Machiavelli stelde Maslow de mens centraal. Paradoxaal genoeg tijdens de grootste wereldbrand in de geschiedenis van de mensheid.
In deze tijd, met al zijn vluchtige en oppervlakkige communicatiemiddelen, vloeien succes, erkenning en zelfrealisatie vaak voort uit vluchtige sociale contacten en worden vertaald in aantallen hits, likes, shares en endorsements. Waarbij de veiligheid en zekerheid van het individu nogal eens in het geding raken. Maslow heeft toch echt bedoeld dat de piramide van beneden naar boven moet worden doorlopen!
De topsport haalt het allerbeste en het allerslechtste in mensen boven. Vaak op het scherpst van de snede, aan de limiet. De menselijke behoefte aan veiligheid, zekerheid en geborgenheid is echter het fundament waarop men verder moet kunnen bouwen. Dit realiseerde ik mijzelf indringend tijdens het zeer geslaagde Ronde van Overijssel Wielercafé in Wierden deze week. De hoofdgast van de avond was mijn generatiegenoot en zeer gewaardeerd voormalig wielrenner Jos Lammertink. Onze parcoursen kruisten elkaar in 1975, toen wij beiden als onbevangen jeugdige en talentvolle renners aan het begin van onze loopbaan stonden. Concurrent, tegenstander, vriend, collega, ploegmaat en uiteindelijk ook gouwgenoot in het schitterende Tukkerland.
Wij moesten in de zeventiger en tachtiger jaren van de vorige eeuw onze weg zoeken in de primitieve, rauwe wielerwereld. Bevolkt door vele leeghoofdige ijdeltuiten en kwakzalvers, uit op eigen gewin en succes. Beschikken over mensenkennis was veel belangrijker dan talent. Elke renner moest in die wereld zijn keuzes maken, veelbelovende renners sneuvelden in het onveilige systeem of werden onherstelbaar beschadigd. Ik heb Machiavelli’s adagium altijd vervloekt. Geprobeerd vanuit het gedachtegoed van Maslow mijn eigen loopbaan vorm te geven, als renner, ploegleider en directeur. En ben daar God zij dank onbeschadigd doorheen gekomen.
Afgelopen dinsdag in Wierden luisterde ik ademloos naar het mij bekende maar niettemin onverminderd indrukwekkende relaas van Jos Lammertink. Onherstelbaar beschadigd vertelde hij in een bomvolle zaal gepassioneerd, soms emotioneel en zonder wrok omziend, over zijn te korte maar daarom niet minder imposante loopbaan. Opdat we respecteren en leren.
Theo de Rooij
Erg mooi Theo, zo ken ik je
Begrijpelijk! Groeten aan Jos, het ga hem goed en sante!