Mijn Braziliaanse neef Gerard was een paar jaar geleden volledig over de rooie toen het WK voetbal in zijn land werd gehouden. Hij verwachtte zelfs van mij en mijn collega’s om er alles aan te doen dat Nederland van deelname af zou zien. Alsof dat in de macht van journalisten ligt. En onlangs herhaalde hij dat. We skypen regelmatig en dan laat hij me vaak naar de andere kant van de medailles kijken die op het spel staan. ‘Jullie moeten een daad stellen. Jullie moeten niet gaan. Als Nederland die Olympische Spelen mijdt, zal de hele wereld te zien krijgen wat er allemaal mis is in dit land’, betoogde hij. Gerard geeft niets om voetbal en om sport, dat moet ik erbij vertellen. Hij is bioloog en maakt zich vooral druk over het milieu waarin we leven en hoeveel daar mis mee is. Hij gunt het land echter best wel een WK of Olympische Spelen als het qua conjunctuur had gekund.
In 2014 zei hij: ‘Wat hier gebeurt, kan echt niet. Onderwijs, huisvesting en ziekenzorg hebben miljoenen nodig, maar het geld is er niet, want het WK kost miljarden, waarvan de helft naar buitengewoon corrupte aannemers en projectontwikkelaars gaat.’
Hij had gelijk. Ik was zelf bij dat WK aanwezig en zag hoe de overheid zich heeft moeten forceren om er wat van te maken. Een voorbeeld: in het altijd hete Cuiabá in het zuidwesten van het land bevindt zich geen club van betekenis, maar ik mocht er wel een nieuw, fraai, modern stadion bewonderen voor ruim 40.000 toeschouwers ten behoeve van slechts vier poulewedstrijden. Twee maanden na de laatste wedstrijd (Japan-Columbia) waren de nieuwe spoorbaan en autoweg naar het stadion pas klaar. Het is een van de vele voorbeelden waarom een land als Brasil zo’n groot evenement niet aankan. Zo’n stadion, hoe mooi ook, is een onzinnige investering in dit betrekkelijk arme deel van het land en bovendien was het niet op tijd klaar.
Onlangs hield een grote Braziliaanse krant een uitgebreide enquête. Slechts vijftig procent was voor. De andere helft zat niet te wachten op de Spelen. Ze hadden geen belangstelling, waren het er niet mee eens of waren neutraal. Had dat geld besteed aan de kwaliteit van scholen en opleidingen en aan ziekenhuizen, aan de opleiding van dokters waarvan er te weinig zijn in het land met meer dan 200 miljoen inwoners, meldden de deelnemers aan deze enquête.
Hoe mooi ik de Spelen ook vind, ik weet ook dat ze veel beter gehouden hadden kunnen worden in een land dat het kan betalen. Brasil en Rio kunnen dat evenement helemaal niet aan. Neem de beveiliging van al die topsporters, bezoekers, wedstrijden, hotels en stadions. Het hele land levert politiemensen en soldaten. Wat kost dat wel niet. Het mooiste land van de wereld is daardoor in grote nood beland. Na het WK van 2014 ging het sowieso al slechter. De PT regeert (een soort SP) en leidde het land het moeras in. Brasil en Rio hadden het geld voor stadions, Olympisch dorp, infrastructuur en beveiliging beter kunnen besteden aan de stagnerende economie, de bestrijding van corruptie en geweld, de verwaarloosde ethiek, de falende educatie en het morele verval.
Trouwens, hoe is het mogelijk dat UEFA, FIFA en IOC altijd de verkeerde landen/steden aanwijzen voor hun evenementen. Dat is toch eigenlijk te gek voor woorden. In deze eeuw waren het EK voetbal in Portugal, het WK in Zuid-Afrika en Brasil, de Spelen in Athene en Rio onverantwoorde keuzes. En dan moeten het WK voetbal in Rusland en Qatar nog komen. Ook dat waren (om andere redenen) verkeerde keuzes.
Maar goed, nog een paar dagen en dan beginnen die Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Prachtig evenement. Ik kijk er graag naar en kan niet wachten. Ik had kunnen afreizen naar deze schitterende stad waar ik al diverse keren geweest ben. Logeeradres was geen probleem geweest. Maar ik ga niet, omdat ik het thuis voor de buis beter kan volgen. Mijn neef Gerard kijkt zeker niet. Zo principieel is hij. ‘Om een daad te stellen, had Nederland thuis moeten blijven’, zei hij vorige week nog via de skype. Tegen beter weten in.
