Vermoedelijk omdat ik meer historie heb dan toekomst, maar ik ervaar vaker wat je sportief-nostalgische gevoelens kunt noemen. Een hang naar wat geweest is dus. Niet zozeer omdat sport toen vrij van smetten was, waarbij men geen besef had van zaken als doping, mentale voorbereiding, beïnvloeding van politiek en strakke kleding. Alleen het laatste viel buiten het bestek van de vroegere atletiek. Vanwege het atletische verleden van mijn moeder zag ik dat met name de damesbroek een ruim zittend, ja zelfs hobbezakkerig geheel was, bedoeld om de toeschouwers en mede-atleten niet op verwerpelijke gedachten te brengen, die tot hormonale oprispingen zouden leiden. Ook het shirt was van een stof, die met het oog op winterse temperaturen leek te zijn ontworpen. Overigens heb ik het hier over de jaren dertig, meer in het bijzonder over de Spelen van ’36.
Ik bezit een plankje vol afwijkende sportliteratuur, waarrond een werkje dat eveneens uit die periode dateert en is getiteld “Ons speeluur”. De ondertitel luidt: “Theoretisch-praktisch handboek bij de inleiding van het openluchtspel”. Het is een heerlijk boekje dat verscheen in 1937 en, getuige het schutblad, eveneens in Batavia is verspreid. De archaïsche tekst is verluchtigd met foto’s van een heerschap, dat is gekleed in een wit overhemd met een stropdas, een lange donkere broek en keurige schoenen: de kleuren zijn niet te herleiden daar het natuurlijk zwart-witfoto’s betreffen.
Vermeldenswaardig is nog dat de man een snor heeft en de ernstige uitdrukking heeft van iemand, met wie niet valt te spotten. Deze wat bozig ogende figuur toont de lezer vijf zogenaamde slingerworpen, die hij met een lederen bal lijkt uit te voeren.
Deze in linnen gebonden editie vermeldt diverse spellen zoals “Boer, ik kom op je land”, “Krijgertje met hurken” en het “Kaperspel (met overtrekken) “. Bijna steeds staat er achter dergelijke titels “H. en M.”, zodat het kennelijk geschikt is voor beide geslachten. Het heeft er de schijn van dat het wild aantrekkelijke spelen betreffen, helaas uit de mode. Er worden overigens ook enige woorden aan de zogeheten leertoon gewijd: “Het spel geeft uiteraard steeds aanleiding tot blijdschap en vrolijkheid. De leertoon met dus voor alles opgewekt en levendig zijn; moet aanvurend en bezielend zijn. Dit aanvuren kan bij het spel ook bestaan in een opwekkend gebaard, een bezielende beweging enz.”
Een bezielende beweging. Ach, was ik toch maar veel eerder geboren.
Erik Endlich
