Als renner startte ik tussen 1980 en 1990 in dertien grote wielerrondes. Nooit droeg ik een helm. Of het moest tijdens een passage door België of Nederland zijn, waar het dragen van de valhelm verplicht was. Eind tachtiger jaren nam ik met de Panasonic-ploeg in Amerika deel aan de Tour de Trump. Een jonge Amerikaan leurde met een grote rugzak pothelmen langs de paar deelnemende Europese profploegen om de renners te verleiden een uit piepschuim gevormde en met een elastisch gekleurd netje overtrokken halve eierschaal te dragen. Het leek ons wel veiliger dan de ouderwetse worstenhelm en een bonus van $ 1.000,00 gaf ons het beslissende duwtje. Het merk GIRO stond op de kaart. In het al geruime tijd pothelmen dragende peloton Amerikanen vielen wij niet uit de toon en konden we alvast wennen. In 1989 behoorden onder anderen Henk Lubberding, Teun van Vliet en ikzelf tot de eerste Europese dragers.
In 1991 wilde de internationale wielerbond UCI een helmplicht invoeren. Het leidde tijdens de Tour dat jaar tot stakingen en protest. De UCI zwichtte en er kwam geen oppotplicht. In 1995 overleed de helmloze Italiaan Fabio Casartelli als gevolg van fataal hoofdletsel na een ernstige valpartij tijdens de Tour de France. Het resulteerde niet in een helmplicht. De simpele worstenhelm werd echter steeds meer vervangen door de pothelm.
In 2004 overleed tijdens Parijs-Nice Andrej Kivilev als gevolg van ernstig hoofdletsel opgelopen na een valpartij. Snel daarna accepteerde het peloton de helmplicht. Met de aanvankelijke vrijheid deze af te kunnen zetten in geval van een finish op een zware col.
Het heeft vervolgens ook nog even geduurd voordat renners tijdens hun trainingen helmen zouden dragen. Raborenner Kai Reus vergat tijdens een training in de Franse Alpen in 2007 zijn GIRO helm op te zetten en kwam zwaar ten val in de afdaling van de Col de l’Iseran. Tegelijkertijd was Michael Rasmussen bezig het geel te veroveren. Kai behield miraculeus zijn leven, met Rasmussen liep het minder goed af. Onmiddellijk na de Tour voegden we de totale helmplicht toe aan alle arbeidsovereenkomsten.
Ondertussen fietste ik na mijn Raboperiode nog altijd meestal zonder helm rond. Tot groot verdriet van mijn vrouw Marian, die als verpleegkundige veel te veel jongeren met door brommerongelukken veroorzaakt ernstig hoofdletsel heeft moeten verzorgen. ‘Als je straks met een hoge dwarslaesie in het ziekenhuis terecht komt, dan werkt er niets meer! Als je begrijpt wat ik bedoel!!’, beet ze mij toe voor een trainingsritje en ging de hond uitlaten. Ik kleedde mij om, dacht aan haar emotie en zette mijn helm op. Ik zou haar daarmee blijkbaar een groot plezier doen. Enkele honderden meters van huis zag ze mij opgepot langsfietsen. Ze gniffelde… Die mannen denken altijd maar aan een ding.
Vandaag kwam mijn op een Belgische retrosite gekochte ouderwetse worstenhelm binnen. Speciaal bestemd voor de retrotochtjes waaraan ik gekleed in wol en zittend op staal soms deelneem. In zo’n peloton val je met een pothelm uit de toon. En ach, die testosteronspiegel daalt ook steeds verder.
Theo de Rooij
Mooi verhaal Theo ?