De laatste twee wedstrijden van het WK 2014 keek ik met familieleden in een grote openluchthal op Holambra, het Nederlands/Braziliaanse stadje ten noorden van Sao Paulo. Hoe totaal verschillend kan deze zaal die opgetuigd is met Brazilaanse en oranje vlaggen, eruit zien na twee totaal verschillende voetbalwedstrijden? Nederland-Costa Rica en deze dinsdag Brasil-Duitsland. Pure spanning met een fantastische afloop tegenover een van de meest trieste WK-wedstrijden ooit. Nee, Duitsers wonen hier niet. Alleen Nederlanders en Brazilianen.
We gaan eerst terug naar zaterdagavond. Tim Krul – weer zo’n meesterzet van King Louis – stopt de vijfde strafschop van Costa Rica en op hetzelfde moment gaat het confettikanon in de openluchtfeestzaal van Holambra vol open. Vloer en tafels zijn al ondergesneeuwd met oranje snippers, maar nu worden we pas echt bedolven. Tweeduizend mensen kunnen hun geluk niet op. Ik zie een blonde kalende man met een inktzwarte Braziliaanse kennis (dreadlocks, oranje shirt, dito pet met een Braziliaans vlaggetje eraan) een rondedans maken, waarna ze prompt gefilmd worden door de camera’s van de Fifa en de nationale tv. Die hadden overigens ook al de klompendans in klederdracht gefilmd die door tieners van Nederlandse en Braziliaanse tieners voor en in de rust van het duel uitgevoerd werd.
De ontknoping van de wedstrijd is hemels. Voor mij kust een Braziliaan met het woord Samba14 op zijn oranje shirt z’n vriendin die haar blonde haar bij elkaar houdt met een knip in de vorm van een oranje fietsje. Een boerenzoon van Twentse afkomst, uitgedost met oranje klompen en dito bretels op een zwart t-shirt, drukt grijnzend drie vrouwen tegelijk tegen zijn brede borst. De vreugdetaferelen zijn voorstelbaar. In Nederland zal het niet anders zijn. Maar wat in deze feestzaal met het megagrote tv-scherm zo mooi opvalt, is de ineensmelting van Brasil en Nederland. Holambra is vlak na de oorlog gesticht als boerenkolonie en is intussen een stad van 12 à 13000 inwoners. De Brazilianen zijn veruit in de meerderheid, ze koesteren hun eigen magische groen-geel-blauwe vlag, maar delen van hun hart zijn oranje geworden. De tweede en derde generatie immigranten spreken nauwelijks nog Nederlands. Jongens en meiden trouwen met Brazilianen en zo ontstaat er een prettige fusie tussen twee landen. Autochtonen en import, zwarte krulletjes en blonde Achterhoekse lokken, roodharige Noord-Hollandse bloemenboeren en kleine, knappe mulattinnen. Het past allemaal goed bij elkaar. Deze feestavond bewijst het.
Deze dinsdag is het aanvankelijk niet anders. Een half uur voor de wedstrijd zijn de Brazilianen en Nederlanders vol goede moed. Ze hebben hun kanariegele shirts uit de kast gehaald, hebben geelgroene vlaggetjes op hun wang geschilderd et cetera. Maar na een kwartier zijn de goddelijke kanaries zonder Neymar jr en aanvoerder Thiago Silva veranderd in vleugellamme houtduiven. Ik hoef niet uit te leggen hoe de feestzaal eruit ziet, als de eerste helft erop zit. Sommigen gaan naar huis, andere kijken triest voor zich uit of lachen flauwtjes en hoofdschuddend naar elkaar met ogen waarin puur ongeloof te lezen is. Hoe kan dit gebeuren? Wij Brasil zijn voetballand nummer 1. Nu pas beseffen de meesten hoe matig deze selectie is, zeker als het elftal de speler die nog wel eens een geniale ingeving heeft, kwijt is. ‘Wij’ hebben Robben, de Argentijnen hebben Messi. Met zo’n briljant in je team, maak je het verschil.
Na de rampzalige wedstrijd is de openluchtfeestzaal een treurkamer. Het confettikanon dat voor de wedstrijd geelgroene snippers uitspuwde, zwijgt. De mensen pakken hun spullen en gaan nar huis.
Het is – nogmaals – ongelooflijk. Het land waar voetbal zo ontzettend belangrijk is, waar deze sport dagelijkse kost is, waar meer dan 200 miljoen inwoners leven, komt met een heel erg matig elftal op de proppen op het WK in eigen land. Fred, Hulk, Fernandinho, Julió Cesar, Oscar eigenlijk ook, Jô, hoe kunnen dit soort matige spelers geselecteerd zijn uit een oneindig groot arsenaal?
Misschien heeft de nederlaag voor de Brazilianen nog een andere consequentie. Velen – en dan vooral degenen met een zaak of met een goede job – hopen dat president Dilma de aanstaande verkiezingen verliest. Dan is de PT (zeg maar PvdA van Brasil) weg en kan het land zich richten op nieuwe glorie. Ze geeft de mensen een vis, maar ze moet hen juist leren hoe je een vis vangt, luidt het devies van de inwoners die Dilma van de troon willen stoten. Meer aandacht graag voor de stagnerende economie, de bestrijding van corruptie en geweld, voor de verwaarloosde ethiek, de falende educatie en het morele verval. En dat is ook nodig, want kort na de 7-1 braken overal de rellen los. En die logen er niet om in, zag ik op het journaal.
Woensdag naar Oranje-Argentinië en dan op naar Rio, naar Maracana, naar de finale. Lang leve Oranje, lang leve Louis.
