Wanneer je een willekeurige inwoner van Gelsenkirchen vraagt waarom de Veltins Arena elke veertien dagen vol zit, krijg je als antwoord: ‘Weil Schalke spielt’. Omdat Schalke speelt. ‘Sonnst nichts?’ Nee, verder niets. De boodschap is duidelijk: Schalke is geen voetbalclub, Schalke is een vorm van religie met een tweewekelijkse hoogmis op het altaar van bier en braadworst. Het is dan ook geen toeval dat het stadion is gevestigd aan de Rudi Assauer Platz, vernoemd naar de manager die sinds het vier minuten durende kampioenschap van 19 mei 2001 heilig is verklaard en samen met zijn trainer Huub Stevens de sleutel van de voetbalhemel verloor. Van hem is de historische uitspraak dat je na het smelten van de sneeuw kunt zien waar de schijt lag, exemplarisch voor de encyclopedische eeuwigheidswaarde van Schalke als empirisch experiment voor supporters en liefhebbers van zelfbeklag, zielepijn en zwaarmoedigheid. Ook nu de club in een daverend tempo en met donderend geweld afraast op de gapende leegte van de 3. Bundesliga, zit de Veltins Arena elke thuiswedstrijd vol met vrijwillige getuigen van de totale ondergang, met een schier onbeperkt incasseringsvermogen tot aan het Bochum van Herbert Grönemeyer.
Schalke is slechts één van de thema’s in de expositie ‘Fussball im Ruhrgebiet’ die momenteel in het Ruhr Museum van Essen te zien is. Ik ben er pas geleden geweest en kan een bezoek alleen maar aanbevelen. Voor mensen van mijn generatie, die zijn opgegroeid met Hier und Heute, de Mainzelmännchen en de Zwei kleine Italiäner van Connie Froboess, is het een feest van herkenning. Het is alsof je in een tijdcapsule wordt gekatapulteerd naar de zaterdagmiddagen van de Sportschau met Ernst Huberty, voor de samenvattingen van de wedstrijden uit de Bundesliga. De tentoonstelling is opgedeeld in elf delen die samen in bijna vijfhonderd schitterende foto’s het totale verhaal vertellen van het ‘Land der tausend Derby’s’ zoals het dichtstbevolkte voetbaldeel van Duitsland zonder overdrijven genoemd kan worden. Je ziet er bijna honderd jaar geschiedenis aan je oog voorbijgaan, in een omgeving die recht doet aan de inhoud: een oud mijngebouw, een van de honderden overeind gebleven overblijfselen van het culturele erfgoed in ‘das Revier’. Nogmaals: een absolute aanrader, bijvoorbeeld met je voetbalteam of de business club. Kaarten kosten slechts 10 euro p.p. en de tentoonstelling loopt nog tot 4 februari 2024.
Peter Bonder
