Het is twintig jaar geleden dat ik een boek toegestuurd kreeg van de Enschedese entrepreneur John Landewé. Het was een boek over Hennie Kuiper, wielrenner van professie en de ondertitel was kampioen van het volk, geschreven door Dominique Elshout. Kennelijk wist Landewé dat ik dagelijks op de fiets zat. Was het niet hierheen dan was het wel daarnaartoe. Enschede lag om de hoek, net als Hardenberg en Zutphen.
Van de fiets maakte ik vooral gebruik omdat ik dag en nacht, soms letterlijk, achter een bureau in een reactieruimte zat, woest tikkend over deze en gene misstand. Dan was het goed, dacht ik, om me per fiets door Twente en ommelanden te bewegen. Bovendien gaf fietsen me rust; de kop in de wind.
Voor het fietsen van A naar B en de rest van het alfabet gebruikte ik een degelijk herenrijwiel, van de RIH-fabriek. Ik heb ook een wielrenfiets gehad, maar dat was voor ware tochten, in de dagen dat ik wel eens fietste met de Tourclub Rijssen, zoals een rondje in Andalusië of van Twente naar Hongarije in acht dagen.
Dat zal John Landewé mogelijk geïnspireerd hebben mij dat boek over Hennie Kuiper, kampioen van het volk, toe te sturen. Of hij zelf veel fietste weet ik niet, maar wel dat Landewé de ondernemende zoon is van een fietsenmaker aan de Broekheunerwe te Enschede. Een gerenommeerde zaak, maar ik zwoer bij Ravenhorst, voorheen Hulsink, bij mij om de hoek. Toch trof ik Landewé in die jaren geregeld in Enschede, bij voorkeur aan één der togen aan in de Oude Markt. Overgoten avonden in kroegen, en fraaie fietstochten door Twentse dreven trouwens, als de zon alweer opkwam.
Bij zijn ouderlijk huis net buiten Denekamp hebben Twentse wielerliefhebbers wielermuseum over de carriere van Hennie Kuiper ingericht. Het is de bedoeling dat het uit gaat groeien tot een wielercentrum van waaruit diverse activiteiten kunnen worden georganiseerd. Goed, dat boek over Kuiper kreeg met de post thuisgestuurd. Er zat een briefje bij waarin Landewé de verwachting ventileerde dat ik er blij mee zou zijn. Ik heb het bewaard. ‘Het zal je plezier doen dat de carrière van Kuiper begon in Wierden!’ Dat wist ik inderdaad niet, maar ik vind het wél frappant dat ik het nu aantref, want Kuiper staat in zijn geboortestreek meer in de belangstellig dan ooit. Hij is uitgegroeid tot een van de onbetwiste sporticonen van Twente en staat meer in de kijker dan ooit.
Vele jaren werd de wielerwereldwijd geadoreerde en op waarde geschatte sportman met name in zijn eigen streek een beetje schuins aangekeken. Ach ja, goede wielrenner, zeker mooie prijzen ook, absoluut, mar ’t mut nich anhaaln. En bovendien dat taaltje van hem, dat doorkauwen en aanstoten van woorden.
De afgelopen jaren kreeg erelijst van Kuiper meer zonlicht en daardoor meer reliëf. Op waarde geschat. Kuiper is niet de grootste spreker en als het om zichzelf gaat helemaal niet. Als hij trots is, dan in stilt, maar erelijsten liegen niet. In 1972 olympisch kampioen op de weg en in 1975 wereldkampioen op de weg. Tweevoudig winnaar van de Tour de France (1977 en 1978) en de etappe naar Alpe d’Huez en ook twee keer tweede in het eindklassement. Het is in dat verband veelzeggend dat Kuipertje, Kuipertje, wat doe je nou nimmer de gele trui droeg. Later won hij prestigieuze klassiekers, zoals Milaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix en de Ronde van Lombardije Na zijn actieve carrière was Kuiper enige tijd actief als ploegleider. Eerst van een Duitse ploeg (Stuttgart, het latere Telekom), daarna van een Amerikaanse ploeg (Motorola) met onder andere Lance Armstrong – niet gek voor een frèle en wat verlegen jongen die van heel ver kwam, geboren in Noord Deurningen, trainend in Beuningen. Een carrière van de misdienaarjongen tot de rondemissversierder. En dat het voor heilige Henny allemaal in Wierden begon, verrast me bij nader inzien ook niet echt – een Twents sporticoon voor het leven.
Han Pape
